Grzywny siekierowate żelazne

Znaleziska wykazują, że przed pojawieniem się pierwszej polskiej monety, czyli denara Mieszka I oprócz monet z innych części świata, środkiem płatniczym na ziemiach polskich były tzw. grzywny siekierowate, inaczej grzywny grotowate. Oczywiście oprócz nich funkcje powszechnego ekwiwalentu handlowego pełniły różne surowce m in. sól, srebro, żelazo, skóry, płody rolne, zboża, miód, przedmioty codziennego użytku takie jak: chusteczki lniane, narzędzia pracy, broń a także ozdoby srebrne i szklane oraz srebrne monety ( przeważnie arabskie ).

Dzięki badaniom archeologicznym w Zawadzie Lanckorońskiej nad Dunajcem odkryto skarb żelazny złożony z dziesięciu przedmiotów, w nim własnie znajdowały się owe grzywny. Są to żelazne pręty o długości 270 – 340 mm, w połowie o przekroju czterobocznym, zakończone otworkiem o średnicy ok 8 mm, w drugiej połowie spłaszczone na szerokość około 40 mm. Było też kilka podobnych znalezisk, nawet jeszcze przed wojną. Żelazne pręty zostały uznane przez naukę jako rodzaj pieniądza przedmiotowego tzw, ,,płacidła” żelaznego. Czas obiegu siekierowatych grzywien został w Słowacji ustalony na VIII – X wiek. Nie wiadomo czy grzywny są importem z Wielkich Moraw, czy produktem rodzimego kowalstwa i hutnictwa. Siła nabywcza tego płacidła prawdopodobnie wynosiła w tamtych czasach: jeden wół równa się dwudziestu grzywnom. Prawdziwą sensacją archeologiczną, ochrzczoną natychmiast ,,skarbem stulecia” i ,,skarbem Wiślan”, stało się znalezisko składu żelaznych grzywien z Krakowa. Odkryto go 8 maja 1979 roku pod oficyną posesji ul. Kanonicza 13. Skarb ten liczył 4212 grzywien o łącznej wadze 3630 kg. Znaleziono go pod budynkiem usytułowanym w zachodniej części Starego Miasta i położonym w bezpośrednim sąsiedztwie Plant, które w początku XIX wieku utworzono na obszarze dawnych terenów zalewowych ( tzw. Bagna Żabiego Kruka ) oraz na przedpolu średniowiecznych fortyfikacji obronnych Krakowa. Powyższa oficyna oddalona jest około 150 – 200 metrów od Wzgórza Wawelskiego, na którym we wczesnym średniowieczu znajdował się ufortyfikowany gród wiślański.

Poniżej grzywny siekierowate żelazne datowane na IX wiek n.e.

Grzywny siekierowate